پدیده‌ای که هوای سرد و سنگین را در سطح زمین حبس می‌کند و اجازه نمی‌دهد آلاینده‌ها بالا بروند؛ نتیجه‌اش هم تداوم روزهایی است که پایتخت‌نشینان نفس کم می‌آورند و شهر در وضعیتی شبیه قفس دود فرو می‌رود.
با افزایش غلظت آلاینده‌ها و رسیدن شاخص آلودگی هوا به محدوده ۱۴۴ تا ۱۵۰، بار دیگر تهران در وضعیت هشدار قرار گرفت. داستانی تکراری که هر سال با نسخه‌های موقتی مثل اجرای طرح زوج و فرد از درِ منزل، تعطیلی مدارس و محدودیت تردد به‌طور کوتاه‌مدت مدیریت می‌شود، اما هیچ‌گاه راه‌حلی پایدار ارائه نمی‌دهد.
کارگروه اضطرار مانند همیشه تشکیل شد، تصمیمات قدیمی دوباره روی میز آمد و مهدهای کودک و پیش‌دبستانی‌ها تعطیل شدند. اما پرسش اصلی این است: تا کی باید نفس تهران گروگان وارونگی بماند؟
قانون هست؛ اجرا نیست
قانون هوای پاک از ربع قرن پیش تصویب شده و قرار بود تهران را از وضعیت فعلی نجات دهد. اما آمارها تصویر کاملاً متفاوتی ارائه می‌کنند: از ۲۲۸ تکلیف قانونی که برای ۲۳ دستگاه تعیین شده، تنها ۲۸ مورد اجرا شده و بیش از ۱۳۰ تکلیف نیمه‌کاره رها شده است. نتیجه این تعلل، تداوم آلودگی شدید هوا در تهران و شش کلان‌شهر دیگر کشور است.
استاندار تهران می‌گوید اگر قانون هوای پاک به‌طور کامل اجرا می‌شد، امروز با بحران آلودگی مواجه نبودیم. او تأکید کرده است که دولت چهاردهم اراده جدی برای بهبود این وضعیت دارد، اما اجرای کامل قانون نیازمند همراهی همه دستگاه‌هاست.
مشکلات ساختاری؛ از خودروهای فرسوده تا سوخت بی‌کیفیت
پلیس راهور و کارشناسان، بار اصلی آلودگی را بر دوش ناوگان حمل‌ونقل فرسوده می‌دانند؛ ناوگانی که تنها پنج تا ۱۰ درصد در سال نوسازی می‌شود. این در حالی است که کشورهایی مانند چین با اسقاط سریع میلیون‌ها خودروی فرسوده طی پنج سال، کیفیت هوا را به‌طور قابل‌توجهی بهبود داده‌اند.
کارشناسان یادآور می‌شوند که توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی در ایران با سرعت رشد جمعیت هماهنگ نیست. نتیجه این شکاف، وابستگی مردم به خودرو شخصی، مصرف بالای سوخت و افزایش آلودگی است. کیفیت بنزین و گازوئیل نیز در بسیاری از موارد با استانداردهای جهانی فاصله دارد و خود به تشدید آلودگی کمک می‌کند.
تهران؛ شهری محصور میان کوه و دود
از منظر جغرافیایی نیز تهران در یکی از نامناسب‌ترین موقعیت‌ها قرار گرفته است. دامنه‌های شمالی و بسته بودن مسیر جریان هوا سبب می‌شود در روزهای سرد، وارونگی دما آلاینده‌ها را در محدوده تنفس شهر حبس کند. بنابراین حتی بدون صنایع آلاینده و خودروهای فرسوده نیز تهران مستعد آلودگی است؛ چه برسد به امروز که ۹ میلیون خودرو و موتورسیکلت در آن رفت‌وآمد می‌کنند.
ساخت‌وسازهای فشرده در نقاطی که قلب آلودگی شهری محسوب می‌شوند، چالش دیگری است که کارشناسان نسبت به آن هشدار می‌دهند. چین با کنترل این ساخت‌وسازها توانست تا حدود ۳۰ درصد از ذرات معلق بکاهد، اما در تهران رشد ساختمان‌ها بی‌وقفه ادامه دارد.
راه‌حل‌ها در کاغذ مانده‌اند
تهران قانون و طرح کم ندارد، از «قانون هوای پاک» گرفته تا «طرح جامع کاهش آلودگی». مشکل از جایی شروع می‌شود که بسیاری از این طرح‌ها اجرایی نمی‌شوند: موتورهای کاربراتوری همچنان در خیابان‌ها تردد می‌کنند، معاینه فنی جدی گرفته نمی‌شود و محدودیت‌ها اغلب کوتاه‌مدت و غیرپایدار است. تجربه چین نشان می‌دهد که اجرای سختگیرانه، مداوم و طولانی‌مدت این قوانین می‌تواند کیفیت هوا را تغییر دهد.
راهی برای رهایی هست؟
کارشناسان می‌گویند هنوز هم می‌توان تهران را از این وضعیت نجات داد؛ به شرط آنکه تصمیم‌گیری‌ها از وضعیت مقطعی خارج شود و مجموعه‌ای از اقدامات اساسی هم‌زمان اجرا شود:
نوسازی سریع ناوگان فرسوده تاکسی، اتوبوس و موتورسیکلت
ممنوعیت کامل تردد وسایل نقلیه فرسوده
توسعه واقعی و سریع حمل‌ونقل عمومی
ارتقای کیفیت سوخت
کنترل صنایع اطراف تهران
استانداردسازی کامل گازوئیل و بنزین
تا زمانی که این چرخه تغییر نکند، تهران هر سال و با شروع فصل سرد، دوباره به نقطه اول بازمی‌گردد؛ شهری با آسمان خاکستری، خورشید محو پشت غبار، و مردمی که نفس‌شان به شماره می‌افتد.
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰