آیا مسیر صعودی بانک شهر پایدار است؟

سود خالص بانک در شش‌ماهه نخست امسال نسبت به دوره مشابه سال قبل، رشدی خیره‌کننده و ۲۲۵ درصدی داشته؛ اما بخش عمده این جهش نه از فعالیت‌های بانکی پایدار، بلکه از محل فروش دارایی‌ها و نوسانات ارزی به‌دست آمده است؛ درآمدهایی که تضمینی برای تکرارشان در آینده وجود ندارد.

عبور از چاه زیان و صعود به سود انباشته

بانک شهر که تنها تا چند ماه پیش با زیان انباشته‌ای بالغ بر ۲۶ هزار میلیارد تومان مواجه بود، موفق شد با ثبت سود خالص در سال ۱۴۰۳ و ادامه روند در سال جاری، پایان شش‌ماهه ۱۴۰۴ را با سود انباشته بیش از ۱۶ هزار میلیارد تومان پشت سر بگذارد. تغییر جهتی که در صورت‌های مالی این بانک دیده می‌شود، در ظاهر چشمگیر است؛ اما بخش مهمی از آن حاصل درآمدهای غیرعملیاتی بوده و ماهیتی ناپایدار دارد.

افزایش سرمایه خیره‌کننده؛ از ۱۵۷۷ میلیارد به ۳۹ هزار میلیارد تومان

بانک شهر که فعالیت خود را از سال ۱۳۸۸ آغاز کرده، در سال ۱۴۰۴ طی دو مرحله افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها توانست سرمایه خود را از حدود ۱۵۵۷ میلیارد تومان به بیش از ۳۹ هزار میلیارد تومان برساند. این جهش سرمایه، سنگ بنای تغییرات اخیر در ساختار مالی بانک بوده است.

ترکیب سهامداری؛ شهرداری‌ها بازیگران اصلی

براساس آخرین گزارش‌ها، بیش از ۶۱ درصد سهام بانک شهر در اختیار شهرداری‌هاست و شهرداری تهران با سهم ۱۰ درصدی بزرگ‌ترین سهامدار آن محسوب می‌شود. شهرداری‌های مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز، قم، کرج و قزوین نیز دیگر مالکان عمده بانک هستند.

هزینه‌های پرحجم نیروی انسانی؛ ماهانه ۱۴۷ میلیون تومان برای هر کارمند

بانک شهر بیش از ۴۶۶۰ کارمند در ۲۶۲ شعبه دارد. صورت‌های مالی نشان می‌دهد این بانک طی نیمه اول سال جاری حدود ۱۹۰۶ میلیارد تومان صرف حقوق و مزایا کرده است؛ رقمی که میانگین دریافتی کارکنان را به حدود ۶۸ میلیون تومان در ماه می‌رساند. با احتساب هزینه‌هایی مانند بیمه، مزایای پایان خدمت، مأموریت و خدمات درمانی، مجموع هزینه ماهانه برای هر کارمند به حدود ۱۴۷ میلیون تومان می‌رسد.

مدیران و ساختار راهبری

هیات مدیره بانک شهر با حضور هفت عضو فعالیت می‌کند. محمدمهدی احمدی—که از سال ۱۳۹۳ عضو هیات مدیره بوده—از سال ۱۴۰۰ مدیرعامل این بانک است. جواد عطاران رئیس هیات مدیره و رضا یاری‌فرد نایب‌رئیس هستند. وحید محمدرضاخانی، حسام حبیب‌الله، یزدان سیف و مهدی میرزامحمدی نیز دیگر اعضا را تشکیل می‌دهند.

امپراتوری شرکت‌های زیرمجموعه

بانک شهر مجموعه گسترده‌ای از شرکت‌های تابعه دارد؛ از هلدینگ‌های ساختمانی و عمرانی گرفته تا هلدینگ‌های مالی، فناوری اطلاعات، صنایع، معادن و انرژی. علاوه بر این‌ها، شرکت‌های صرافی شهر، پتروانرژی شهر، توسعه اعتبارسنجی شهر و آب و برق کیش نیز به‌عنوان شرکت‌های وابسته فعالیت می‌کنند.

کفایت سرمایه؛ همچنان پایین‌تر از استاندارد

اگرچه شاخص کفایت سرمایه بانک شهر نسبت به سال‌های گذشته بهبود یافته، اما هنوز با استاندارد حداقلی ۸ درصدی بانک مرکزی فاصله دارد. این نسبت که در سال ۱۳۹۸ بالای ۳۵ درصد بود، اکنون به حدود ۳.۱۹ درصد رسیده است.

وضعیت سوددهی؛ رشد قابل‌توجه اما ناپایدار

سود خالص بانک شهر در سال‌های اخیر روندی مثبت داشته است. این بانک که سال ۱۴۰۲ را با زیان انباشته سنگین به پایان رساند، در سال ۱۴۰۳ توانست حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان سود خالص ثبت کند. در نیمه اول ۱۴۰۴ نیز سود خالص بانک به بیش از ۱۶ هزار میلیارد تومان رسید.

در بخش درآمدهای عملیاتی نیز بانک شهر عملکرد قابل‌توجهی داشته است. درآمد تسهیلات اعطایی در نیمه اول امسال با رشد ۴۲ درصدی به حدود ۲۳ هزار و ۸۵۸ میلیارد تومان رسید. درآمد کارمزدی نیز با افزایشی قابل‌توجه، به حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان رسید؛ رقمی که نشان می‌دهد بانک در حال تقویت بخش پایدار درآمدی خود است.

پرداخت سود به سپرده‌گذاران و هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول

بانک شهر در این دوره شش‌ماهه حدود ۱۶ هزار و ۷۶۳ میلیارد تومان سود به سپرده‌گذاران پرداخت کرده که نسبت به سال گذشته ۲۶ درصد رشد دارد. هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول نیز حدود ۴ هزار میلیارد تومان بوده که نشان از تلاش بانک برای پوشش ریسک بازپرداخت‌نشدن تسهیلات دارد.

درآمدهای ارزی و فروش دارایی‌ها؛ نقش‌آفرینان اصلی سوددهی

یکی از عوامل مهم جهش سوددهی بانک شهر در سال جاری، نوسانات نرخ ارز بوده است. این بانک تنها در شش ماه نخست امسال حدود ۶۹۸ میلیارد تومان از خرید و فروش ارز سود کسب کرده؛ رقمی که نسبت به دوره مشابه سال قبل بیش از ۱۰۰ برابر شده است. درآمد بانک از تسعیر ارز نیز ۴۹۰ میلیارد تومان بوده که البته نسبت به سال گذشته کاهش قابل‌توجهی نشان می‌دهد.

درآمدهای غیرعملیاتی بانک—از جمله فروش دارایی‌ها، واگذاری املاک، فروش وثایق و درآمد اجاره—در این دوره به ۹۸۵۸ میلیارد تومان رسیده که افزایشی چشمگیر و ۱۵۸۸ درصدی را نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد.

نتیجه‌گیری؛ رشد روی پایه‌های لرزان

با وجود رشد ظاهری سود و بهبود عملکرد مالی، بخش قابل‌توجهی از سود بانک شهر در سال جاری از منابع ناپایدار تأمین شده؛ درآمدهایی که امکان تکرارشان در دوره‌های بعد قطعی نیست. در حالی که سود عملیاتی رشد داشته و فعالیت‌های اصلی بانک تقویت شده، اما اتکای سنگین به فروش دارایی‌ها و سود ارزی نشان می‌دهد تداوم این جهش سوددهی ممکن است دشوار باشد.